Erken Kalkın Yol Alın
Sağlıklı yaşam için, beslenme kadar güne erken başlamak da önemli. Erken kalkan insan, diyabet, yüksek tansiyon ve depresyon gibi hastalıklardan korunuyor.
Gece yatmak, sabah kalkmak bilmez.” der eskiler onlar için. Onlar kim mi? Hani şu gece geç saatlere kadar meşgul olacak şeyler bulup, sabah da o meşguliyetin verdiği yorgunlukla uyanamayanlardan bahsediyoruz. ‘Gece kuşu’ diye tabir edebileceğimiz bu kişilerde geç uyanmanın verdiği agresiflik de olur, hiçbir şeyi yetiştirmemenin çaresizliği de. ‘Eyvah, gün bitti!’ cümlesiyle gerçeği kısa sürede anlarlar. Halbuki zaman denen şey, kum taneleri gibi akıp gidiyor avuçlarımızdan. ‘Hayata yetişemiyorum’ çığlıkları ise beyhude. Zira zamanı değerlendiremeyip katleden biziz. Her şey vaktinde güzel oysa. Uyku vaktinde daha bir doyurucu, gün ise erken başladığında daha bereketli oluyor. Sağlıklı yaşam denilince akla ilk gelen beslenme oluyor. Ama güne erken başlamak da sağlık açısından en az onun kadar faydalı.
EN VERİMLİ UYKU SAATİ 23.00 İLE 02.00 ARASINDA
Güne erken başlamak için tabir-i caizse güzel bir uyku çekmek şart. Zamanı verimli hale getiren uykuya Kur’ân-ı Kerîm’de de dikkat çekiliyor ve gecenin istirahat için yaratıldığı belirtiliyor. Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi’nden Yrd. Doç. Dr. Halil Kutlu Erol, bu nedenle gece 23.00 ile 02.00 saatleri arasında alınan uykunun önemli olduğundan bahsediyor. Bu saatlerde gün ışığı olmadığından vücut için çok faydalı olan melatonin denilen salgı artıyor ve hipofiz bezindeki hormonlarla etkileşime giriyor. Bedensel hareketliliğin yavaşladığı bu vakitlerde, vücudun istirahate çekilmesine yardımcı oluyor. Tabii bu kurgu, iyi bir uyku için bahsettiğimiz gerekli koşulları sağladığınızda geçerli. Yoksa televizyon, cep telefonu veya sürekli ışık kaynağı altında geçirirseniz, melatonin salgısı ulaşması gereken düzeye ulaşamaz. Bunun neticesi olarak da kişide uykuya dalma güçlüğü, unutkanlık, odaklanma güçlüğü, gün içinde iştah artışı ve kilo almaya meyil gibi birçok rahatsızlık ortaya çıkabilir. Uykunun da bir sınırı olmalı dediğinizi duyar gibiyiz. Evet, uzmanlar, 5-6 saatlik uykunun yetişkinler için yeterli olacağını ifade ediyor. Hadîslerde geçen gündüz uykusu denilen kaylûle de önemli. Bediüzzaman Hazretleri, yarım saatlik bir kaylûlenin iki saatlik gece uykusuna bedel olduğunu söylüyor.
Güne erken başlayanlarda depresyon riski daha az
Yrd. Doç. Dr. Halil Kutlu Erol’a göre güne erken başlamak, insandaki biyolojik saatin doğru işleyişine yardımcı oluyor. Yani erken kalkarak, vücut ritmini bozma potansiyeli olan diyabet, yüksek tansiyon ve obezite gibi hastalıklardan da korunmuş oluyoruz. Yine güne erken başlayanlar, geç kalkanlara oranla daha az depresyon riski taşıyor. Çünkü erken kalkanlar kendisini daha enerjik ve mutlu hissediyor. Sabahın o sessiz saatlerinde işine daha rahat odaklanabilen insan, gün içinde neler yapacağını da planlayarak kendini iyi rahat hissediyor.
Peki, sağlık açısından bunca faydası olan güne erken başlamaya vücudumuzu nasıl alıştıracağız? Halil Kutlu Erol, insan vücudunun birkaç gün içinde uyku ve yeme alışkanlıklarında değişimlere alışabileceğini söylüyor. Yani ilk başta yaşanan zorlanma kaçınılmaz. Ancak sabredilip istikrar sağlanırsa vücudun dengesi yerine oturuyor. İdeal olarak, sabah güneş doğmadan kalkmak, kas ve eklemleri çok zorlamayan hafif germe egzersizleri ile güne başlamak ve muhakkak sağlıklı bir kahvaltı etmek gerekiyor. Hatta hafta sonları ve tatillerde bile bu tempo çok değiştirilmemeli. Aksi takdirde iş ve okul dönemi ile tatil dönemleri arasında biyoritm dengesizliklerine bağlı sorunlar ortaya çıkabilir.
Güne erken başlamak için…
*Normal uyanma saatinizden 15-20 dakika erken uyanmaya başlayarak vücudunuzu alıştırabilirsiniz. Bunu birkaç gün uyguladıktan sonra saati biraz daha geriye alın.
*Erken yatmaya çalışın.
*Çalar saati yatağınızdan uzak bir mesafeye koyun. Böylece susturmak için yerinizden kalkmanız gerekecek.
*Uykudan uyanır uyanmaz yüzünüzü yıkayın. İyice açılın ki yastığa tekrar baş koyma tavizini vermeyin.
*Sabah erken kalkmak için bir hedefiniz olsun. Örneğin, merakla okuduğunuz kitabı tamamlamak ya da hep yazmak istediğiniz yazıya başlamak gibi.
Başarılı isimler, güne erken başlıyor.
‘Bu kadar eseri ömrüne nasıl sığdırmış?’, ‘Nasıl böyle bir hayat yaşamış?’ diye gıpta ederek baktığımız âlimler de güne hep erken başlamış. İslam âlimlerinden İmam Gazali Hazretleri, çok uykunun Allah (celle celaluhu) ile irtibatta sebep olduğu tehlikelere dikkat çekerek güne erken başlayıp, talebelerine de bunu tavsiye edermiş. Yine Bediüzzaman Said Nursi Hazretleri, ‘Fıtri uyku beş saattir’ diyerek yatsı namazını kıldıktan sonra çok fazla beklemez ıstırahate çekilirmiş. Gece erken kalkıp teheccüd namazını da kılar, sabah namazına kadar evrad-u ezkar ile vaktini değerlendirirmiş.
Günümüzde de ünlü işadamları başarısını güne erken başlayıp planlı yaşamaya borçlu olduğunu söylüyor. Örneğin, Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı merhum Sakıp Sabancı, erken kalkıp, çalışanlarından çok önce mesaiye başlarmış. Gazeteleri taradıktan sonra hiç boş durmaz, sürekli bir proje üretmekle meşgul olurmuş. Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker de güne sabah namazıyla başladığını dile getirerek sonrasında mutlaka spor yaptığını belirtiyor. Aynı şekilde Twitter’ın kurucularından Jack Dorsey, sabah 05.30’da kalkarak gününü planlıyor. Son zamanların en yetenekli yazarlarından Haruki Murakami de 04.00’te kalkarak güne erken başlayanlardan.
